فهرست مطالب
فصلنامه تعلیم و تربیت
سال سی و هفتم شماره 1 (پیاپی 145، بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/04/16
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 7-32
آموزش و پرورش پنجره ورود به سوی توسعه پایدار و کلید پیشرفت جامعه است و نقش آن در روند توسعه جوامع بسیار مهم و تعیین کننده است تا آنجا که تعلیم و تربیت از اصلی ترین نیازهای جوامع محسوب می شود. خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش از اهمیتی بسزا برخوردار است، بدین منظور نیازمند الگوی خط مشی گذاری مدون و معتبر بومی برای تدوین، اجرا و پایش خط مشی های این نظام هستیم. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مولفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران است. در این پژوهش از روش کیفی و استراتژی تحلیل مضمون استفاده شده و برای پاسخ دادن به پرسشهای پژوهش، چهارده مصاحبه عمیق با خبرگان و صاحب نظرانی انجام شده که به روش هدفمند انتخاب شده اند. تحلیل داده ها در نهایت به احصای 62 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان دهنده، 3 مضمون فراگیر و شکل گیری الگوی نظری انجامیده است. یافته های پژوهش نشان دادند که فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران مشتمل بر سه بعد تدوین، اجرا و ارزیابی است و مولفه های این فرایند شامل شناخت مساله، شناخت محیط سازمانی، بهره مندی از تجارب گذشته، مشارکت بازیگران و ذینفعان و استلزامات اجرا در بعد تدوین خط مشی، حوزه راهبری، حوزه عملیاتی، مشارکت بخشی و فرابخشی و شرایط زمینه ای در بعد اجرای خط مشی و ارزیابی دروندادها، ارزیابی فرایندها، ارزیابی بروندادها و ارزیابی پیامدها در بعد ارزیابی خط مشی اند.
کلیدواژگان: خط مشی، فرایند خط مشی گذاری، آموزش و پرورش -
صفحات 33-52
هدف این پژوهش بررسی افت تحصیلی و عوامل موثر بر آن از سه جهت عوامل خانوادگی، مدرسه ای و عوامل مربوط به دانش آموز است. در این پژوهش با روش فراتحلیل و محاسبه اندازه اثر کاهن روی 15 پژوهش انجام شده بر دانش آموزان ایرانی عوامل مشترک استخراج شدند و اندازه اثر عوامل مشترک به صورت جداگانه خوشه بندی، محاسبه و سنتز شدند و در نهایت باهم مقایسه شدند. یافته ها نشان دادند که به ترتیب عوامل آموزشی، عوامل مربوط به دانش آموز و عوامل مربوط به خانواده در افت تحصیلی اثرگذارند و متغیر عدم تناسب امکانات آموزشی با اندازه اثر 0/89 بیشترین تاثیر را بر افت تحصیلی دارد. در سه حوزه خانواده، دانش آموز و مدرسه عوامل موثر بررسی شدند که نهایتا در آنها عامل خانواده با سه متغیر سطح درآمد با 0/54، مشاجرات میان والدین با 0/43 و سطح حمایت و نظارت والدین به تحصیل با 0/79 موثر تشخیص داده شدند. عوامل مربوط به دانش آموز با متغیر نداشتن انگیزه و مبهم بودن آینده شغلی با 0/68 موثر دانسته شد. همچنین عامل مربوط به مدرسه با متغیرهای وضعیت فضای آموزشی و تناسب و وجود امکانات کمک آموزشی با 0/89 و صلاحیت حرفه ای و رفتار معلم با 0/67 اثرگذار شناخته شد و تطابق این گزارش با یافته های بین المللی تایید شد. نتایج پژوهش نشان داد که نظام آموزشی و کیفیت معلم رابطه معنادار با افت تحصیلی دارند، بنابراین برای بهبود بخشیدن به وضعیت نظام آموزشی پیشنهاد می شود که از شیوه های نوین آموزشی و آموزش ضمن خدمت معلمان بهره گیری شود.
کلیدواژگان: افت تحصیلی، فراتحلیل، عوامل خانوادگی، عوامل مدرسه ای، عوامل مربوط به دانش آموز -
صفحات 53-72
پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگیهای روان سنجی آزمون استعداد بارت برای هدایت تحصیلی شغلی دانش آموزان پایه نهم انجام شده است. روش تحقیق از نظر هدف توسعه ای و از نظر اجرا پیمایشی بود. جامعه آماری همه دانش آموزان پایه نهم شهرستانهای سقز و بوکان (سقز،2542 و بوکان، 2139 نفر) در سال تحصیلی 97-1396 بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با محاسبه خطای پنج درصد و با روش نمونه گیری سهمیه ای و تصادفی خوشه ای 830 نفر (500 دختر،330 پسر) به دست آمد. ابزار پژوهش مجموعه 434 سوالی استعداد بارت بود که دانش آموز باید در 153 دقیقه به سوالات آزمون پاسخ می داد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل واریانس چندمتغیره، تحلیل عامل تاییدی، ضریب همبستگی پیرسون، t، z) استفاده شد و نتایج با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که اندازه ضرایب در سه گونه از روایی (صوری، ملاکی و سازه) و سه گونه از اعتبار (بازآزمایی، گاتمن و کودرریچاردسون 20) تا حدودی مناسب است. علاوه بر این جدول هنجار نمرات با میانگین صد و انحراف معیار 15 برای تبدیل نمرات به بهره هوشی چندگانه ایجاد شده است. به طورکلی یافته های حاصل از این پژوهش نشان دادند که آزمون استعداد بارت از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و می توان از آن برای هدایت تحصیلی شغلی دانش آموزان پایه نهم استفاده کرد.
کلیدواژگان: استعداد، آزمون استعداد بارت، هدایت تحصیلی- شغلی، انتخاب رشته، دانش آموزان پایه نهم -
صفحات 73-88
توسعه سیاسی از مفاهیمی است که پس از جنگ جهانی دوم در ادبیات توسعه مطرح شده است. برخی توسعه سیاسی را مقدمه توسعه اقتصادی دانسته و با نظر به اهمیت جامعه پذیری سیاسی، لازمه تحقق توسعه سیاسی را، توجه جدی تر نظام آموزش و پرورش به آن می دانند. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان برخورداری کتابهای مطالعات اجتماعی، تاریخ، جامعه شناسی، ادبیات فارسی و معارف اسلامی دوره اول و دوم متوسطه از مولفه های توسعه سیاسی است که براساس نظرات گوناگون، آیات و روایات و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران احصا شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا و رویکرد پژوهش کاربردی است. واحد تحلیل، صفحه، پرسشها و تصویر است که با استناد به روش ویلیام رومی، ضریب درگیری فراگیران با متون درسی محاسبه شده است. برای اندازه گیری تفاوت میان ضرایب درگیری و نحوه توزیع مولفه ها، از آزمون خی2 استفاده شده است. تحلیل ضرایب درگیری(ISI) به دست آمده، مبین توجه اندک تا مطلوب به مولفه های توسعه سیاسی است. آزمون خی 2 نیز نشان داد که هم میان پایه های تحصیلی، تفاوتی معنادار در توزیع مولفه های توسعه سیاسی وجود دارد و هم میزان توزیع مولفه ها در کل محتوا، به طور معناداری نامتوازن است.
کلیدواژگان: توسعه سیاسی، دوره اول متوسطه، دوره دوم متوسطه، جامعه پذیری سیاسی، قانون اساسی جمهوری اسلامی -
صفحات 89-102
پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل موثر بر غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان دختر شهر مشهد با رویکرد تربیتی - ورزشی انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان دختر مدارس امام رضا (ع) در شهر مشهد بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 250 نفر از آنان انتخاب شده است. به منظور گردآوری داده ها، از پرسشنامه غنی سازی اوقات فراغت (اقتباس شده از مولایی اقدم و همکاران، 1388، برزگر و ساعت چیان، 1397) استفاده شده است. برای تحلیل داده ها، آزمونهای آمار توصیفی، تحلیل عاملی، فریدمن و تی تک نمونه ای به کار رفته است. نتایج نشان داده است که سه بعد بینشی، مهارتی و دانشی به عنوان عوامل موثر بر غنی سازی اوقات فراغت ورزشی دانش آموزان از وضعیت مناسب برخوردار نیستند و بر اساس اولویت بندی ابعاد مهارتی، بینشی و دانشی به ترتیب بالاترین جایگاه را نزد دانش آموزان دارند. در نتیجه می توان با غنی سازی اوقات فراغت آنان، از طریق ورزشهای گوناگون، دستاوردهایی مفید وارزشمند برای دانش آموزان و خانواده های آنان فراهم کرد تا شاهد جامعه ای سالم و نسلی سازنده باشیم. از این رو به مسیولان ورزش دانش آموزی پیشنهاد می شود برای ارتقای میزان مشارکت ورزشی افراد و بهره گیری از ورزش در اوقات فراغت از فواید بیشمار ورزش و توسعه آن در جامعه و مزایای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بهداشتی و سلامت بهره مند شوند.
کلیدواژگان: غنی سازی، اوقات فراغت ورزشی، دانش آموزان -
صفحات 103-120
هدف این پژوهش شناسایی شاخصهای شایستگی دانشجو- معلمان تربیت بدنی و عوامل زمینه ای موثر بر آن بود. روش پژوهش شناختی از نوع ترکیبی (کیفی-کمی) است. نمونه های پژوهش در مرحله کیفی، صاحب نظران (22 نفر) و در مرحله کمی دانشجو- معلمان دانشگاه های فرهنگیان سراسر کشور به تعداد 324 نفر بوده است. برای گرد آوری داده های پژوهش در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله کیفی از کدگذاری باز، محوری و گزینشی و در بخش کمی از روایی سازه و ضریب مسیر استفاده شده است. همه تحلیلها با نرم ا فزارهای مکس کیودا و اسمارت پی ال اس انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده های کیفی نشان داده که شایستگی دانشجو- معلمان تربیت بدنی دارای چهار شاخص تربیتی موضوعی، تربیتی، موضوعی و عمومی است. عوامل زمینه ای موثر بر شایستگیهای دانشجو- معلمان تربیت بدنی نیز مشمول شاخصهای آشنایی با فناوری اطلاعات، فراهم کردن امکانات، خصوصیات شخصیتی مربیان، فراهم کردن تسهیلات، محیط و حمایت مسیولان بود. نتایج بخش کمی نیز نشان داده است که عوامل زمینه ای بر شایستگی دانشجو- معلمان تریبت بدنی دانشگاه های فرهنگیان ایران تاثیر مثبت و معنادار (0/854) دارد (0/01>P). با توجه به نتایج پژوهش می توان بیان کرد که در صورت فراهم کردن و تقویت عوامل زمینه ای در دانشگاه فرهنگیان می توان شایستگی دانشجو- معلمان تربیت بدنی را افزایش داد. همچنین شناسایی شاخصهای شایستگی را می توان به منزله گامی در راستای تقویت و احیای شایستگیهای دانشجو- معلمان تربیت بدنی (متناسب با نیازهای آموزش تربیت بدنی) در نظر گرفت.
کلیدواژگان: شایستگی، دانشجو- معلمان تربیت بدنی، دانشگاه فرهنگیان، عوامل زمینه ای -
صفحات 121-146
هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر مدل ساختاری تفسیری بهره وری معلمان با رویکرد رفتار سازمانی مثبت گراست. برای دستیابی به این هدف، راهبرد کیفی و روش فراترکیب به کار رفته است. مدل مفهومی اولیه پژوهش، متشکل از سه مقوله (بعد)، چهار زیرمقوله، 22 مفهوم (مولفه) و 89 کد (شاخص) به دست آمد. برای غربال کردن و شناسایی شاخصهای نهایی از روش دلفی فازی و برای روایی صوری از دیدگاه 12 نفر از خبرگان استفاده شده است. در نهایت ده شاخص از 89 شاخص حذف شد و 11 شاخص با نظر خبرگان تغییر یافت. این مقوله ها شامل درونداد با دو زیرمقوله عوامل شناختی متشکل از مفاهیم توکل، خوش بینی، امیدواری، تاب آوری و اعتماد به نفس؛ زیرمقوله عوامل رفتاری متشکل از مفاهیم حب، شادمانی (بهزیستی ذهنی)، خردورزی، دلسوزی و احساس دلبستگی؛ مقوله فرایند شامل مفاهیم برنامه ریزی و آماده سازی، ایجاد محیط یادگیری مناسب، آموزش و ایفای مسیولیتهای حرفه ای؛ مقوله برونداد با دو زیرمقوله اثربخشی با مفاهیم یاددهی موثر عقلانی، علمی، عملی، اعتقادی و اخلاقی و زیرمقوله کارایی با مفاهیم آموزش، مدیریت رفتار و مشارکت کارآمد بودند. گام نهایی محاسبه روابط درونی معیارهای اصلی برای به دست آوردن مدل نهایی پژوهش بود. با توجه به خروجی محاسبات تعیین سطح در سلسله مراتب ISM، اثربخشی و کارایی تاثیرپذیرترین متغیرها و متغیرهای سطح اول بودند. متغیرهای برنامه ریزی و آماده سازی، ایجاد محیط یادگیری مناسب، آموزش و ایفای مسیولیتهای حرفه ای متغیرهای سطح دوم و متغیرهای عوامل رفتاری و شناختی متغیرهای سطح سوم بودند.
کلیدواژگان: آموزش و پرورش، بهره وری، رفتار سازمانی مثبت، معلمان، یاددهی- یادگیری -
صفحات 147-166
هدف این پژوهش ارایه چارچوب بازی وارسازی آموزش زبان انگلیسی در محیط الکترونیکی با رویکرد طراحی آموزشی سیستمی و اعتباریابی آن است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است. در بخش تحلیل محتوای کیفی، برای به دست آوردن عناصر پرکاربرد از روش سنتزپژوهی و در بخش کمی برای اعتبارسنجی درونی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده که روایی آن تایید شده است. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی سنتزپژوهی شامل 94 مقاله علمی در حوزه آموزش زبان و بازی وارسازی بوده که 22 مقاله به صورت هدفمند انتخاب شده است. در بخش کمی شامل همه متخصصان تکنولوژی آموزشی بوده که برای اعتبارسنجی درونی چارچوب ارایه شده 20 نفر به صورت تصادفی گزینش شده اند. یافته های تحقیق، عناصر بازی وارسازی آموزش زبان انگلیسی در محیط الکترونیکی را شناسایی کردند. همچنین، یافته ها نشان دادند که پرکاربردترین عناصر بازی وارسازی برای آموزش زبان انگلیسی در محیط الکترونیکی بازخورد، چالش، امتیاز، پاداش، جدول رتبه بندی، سطوح، نمودار پیشرفت، فشار زمان، نشان، داستان گویی، نمره، سیستم شخصیت، نتایج، دستاورد، روایت، و دوست داشتن و نداشتن است. نتایج تحلیل حاصل از ارزیابی اعتبار درونی، نشان داد که چارچوب پیشنهادی بازی وارسازی آموزش زبان انگلیسی با رویکرد طراحی آموزشی سیستمی، از اعتبار مناسب و خوبی برخوردار است.
کلیدواژگان: بازی وارسازی، بازی وارسازی آموزش زبان انگلیسی، محیط یادگیری الکترونیکی، طراحی آموزشی سیستمی
-
Pages 7-32
The educational system of any country plays a significant role in its sustainable development and progress. However, to fulfill this function there must exist a set of guidelines and policies aimed at such development. The process of setting such a set of guidelines requires a homegrown model for development of the guidelines, and their implementation and supervision. To this end, 14 interviews were conducted with educational experts. Data analyses revealed 62 basic, 13 organizational, and 3 general themes. Furthermore, it seems that the process of setting guidelines within the Iranian educational system, consists of three dimensions of compilation, utilization, and evaluation. The constituents of this process include problem identification, identification of the organizational setting, benefitting from the past experiences, cooperation of the players and beneficiaries. Furthermore, the requirements for compilation of the guidelines are leadership, operationalization, and departmental and intra-departmental cooperation. The existing conditions for implementation include assessment of the inputs, processes, and outputs, as well as the consequences.
Keywords: guidelines, policies, process of setting guidelines, Ministry of Education -
Pages 33-52
To help with the reduction of school failure its causal factors need to be identified. The most significant among such factors are those rooted in the person, his/her family, and the educational setting. A set of 15 studies conducted on this subject are meta-analyzed herein in order to determine the effect size for each of the factors and that of the common factors. A comparison of effect sizes revealed that school factors have the highest effect followed by personal and familial factors. Among school factors the incongruences between school facilities and students’ needs, with the effect size of 0.89, is shown to be the most effective. Among the familial factors, parental supervision and support with the effect size of 0.73, and the income level with the effect size of 0.54, come before parental squabbles which showed an effect size of 0.43. Among the personal factors, lack of motivation ranks first with effect size of 0.68, very close to the teacher competency among school related factors. It is thus concluded that to improve the educational system, teacher training and teaching methods should be considered.
Keywords: school failure, meta-analysis, familial factors, school factors, learner factors -
Pages 53-72
Academic and occupational guidance of the 9th graders require a valid and reliable instrument. Given that Barrett Aptitude Test is widely available, and perhaps used, it was deemed necessary to assess its psychometric characteristics. To this end, a cluster sample of 830 ninth graders from among all such students during the 2017-2018 school year in cities of Saqqez and Bukan, was selected. They answered the 434 questions on the aptitude test in 153 minutes. Data analyses revealed that both validity and reliability of the instrument are to some extent acceptable. Thus it can be used in guiding the 9th graders as well as estimating their IQ based on the scores obtained through this test.
Keywords: aptitude, Barrett’s Aptitude Test, academic-occupational guidance, field selection, 9th graders -
Pages 73-88
Political development is among concepts that appeared in the post WW2 literature. To some such development is prerequisite to economic development and as such requires a much more serious attention by the educational system. Only if the curriculum, of which the textbooks are a major part, focuses on political development, one can hope for economic development. To assess the situation in Iranian educational system, a set of high school textbooks are content analyzed for the constituents of political development, derived from the Iranian constitution and religious texts. Calculation and analysis of the Index of Student Involvement (ISI) revealed a varying degree of attention paid to the said concept. Chi Squared tests also show a significant difference between grades in terms of covering topics related to political development. Furthermore, such coverage was imbalanced across the contents.
Keywords: political development, high school, junior high school, political socialization, I.R. Constitution -
Pages 89-102
In a heavily religious metropolis like Mashhad filling/enriching the female students’ leisure time is a challenge. Taking an educational-sporty approach, in the presently reported project, a sample of 250 female students from among all attending Imam Reza Schools in this city was given a questionnaire on how to enrich their leisure time. Based on the collected data, the students consider their leisure time activities lacking in three areas of skills, attitudes, and knowledge. As a result, adding different sports to the leisure time activities can be of great value to both students and their families, as that would help with the procurement of a healthy society and a constructive generation. Thus it is suggested that students be informed of numerous benefits that sports can provide if included in students’ leisure time activities.
Keywords: enrichment, sports, leisure time, students -
Pages 103-120
To identify the indices of competency for student-teachers in Physical Education and factors that influence them, 22 expert were interviewed and 324 student-teachers from all over the country were given a questionnaire. Data analyses revealed that competency has four sets of indices in the areas of subjective-educational, educational, subjective, and general. Factors affecting these competencies include familiarity with information technology, availability of facilities, teachers’ characteristics, environmental possibilities, and administrative support. These factors are shown to have a significant positive effect on the competency of student-teachers in Physical Education. Given the findings, it can be said that if the identified factors were provided for and supported, then the competency of the student-teachers would improve.
Keywords: competency, student-teachers in Physical Education, basic factors, Farhangian University -
Pages 121-146
To improve teachers’ productivity, factors involved need to be identified and strengthened. To this end a conceptual model was initially constructed and then modified based on the feedback given by 12 experts. The final model consisted of three dimensions or topics, four sub topics, 22 concepts, or constituents, and 79 indices. The input dimension included subtopics of cognitive and behavioral factors. The process dimension consists of concepts such as planning and preparation, training and fulfilling professional responsibilities; while the output dimension contains subtopics of effectiveness with concepts such as teaching effectiveness; and efficiency which includes concepts such as behavioral management and efficient cooperation. Further calculations revealed that effectiveness and efficiency as the first level variables, while planning and preparation, as well as teaching and fulfilling responsibilities as the second level, and finally cognitive and behavioral factors as the third level variables are recognizable.
Keywords: Ministry of Education (MOE), productivity, positive organizational behaviors, teachers, teaching-learning -
Pages 147-166
One way of making learning English language interesting is through its gamified instruction, especially nowadays that most teachings are done virtually. Doing so, however, requires a valid framework. To construct such a framework a set of 22 peer reviewed papers on language learning and gamified teaching, from among 94 of such papers, was content analyzed and key concepts, and frequently used elements were derived. Furthermore, a group of 20 experts specializing in instructional technology was randomly selected from among all such experts and given a questionnaire on the topic. The results identified the required elements for the framework in gamified virtual teaching/learning of English language. The most applicable elements are feedback, challenge, points, bonuses, ordering tables, levels, progress curves, time pressure, storytelling, scores, personality, results, achievements, narratives, and liking and disliking. The validation process conformed the framework to be a rather reliable one.
Keywords: gamified teaching, learning English, virtual learning environment, systemic instructional design
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.